Berlin–Yahudi Fısıh Bayramı 2021'de 27 Mart akşamı başlıyor, her yıl kutlanıyor ve 3.300 yıl önce Mısır köleliğinden çıkışımızın yıldönümünü anıyor. Fısıh Bayramı'nın ilk gecelerinde Seder'i düzenleriz. Mumlar yakıldıktan sonra Çıkış hikayesine odaklanan bir ziyafetin tadını çıkarıyoruz.
Öne çıkanlar arasında dört bardak şarap içmek, çocukların dört soruyu sorarak anlatıyı tanıtmaları, matsa ekmeği yemeleri ve gece geç saatlere kadar şarkı söylemeleri yer alıyor. Fısıh toplam sekiz gün sürer. Fısıh Bayramı sırasında Yahudilerin filizlenmiş tahıl içeren herhangi bir şeye sahip olmasına veya yemesine izin verilmez. Buna neredeyse tüm ekmekler, makarnalar, kekler ve kurabiyeler dahildir.
Özgürlük için dört bardak şarap
Bayram öncesinde evler Fısıh Bayramı için iyice temizlenir. Fısıh Yahudiler için önemlidir çünkü onların bir ulus olarak doğuşunu kutlar. Fısıh Bayramının evrensel mesajı nedir? Fısıh, bir kişinin dışarı çıktığı zamandır. Sadece Mısır'dan değil. Ama aynı zamanda saklandığı yerden. İç benliğinin saklandığı yerden. Pew Araştırma Merkezi'ne göre bu yıl yaklaşık 10 Yahudi'den 7,5'i Fısıh Sedyesine katılacak. Başka bir bayramı kutlamayan Yahudiler var; Fısıh herkesi masaya getirir. Biz insanlar kimliğin özlemini çekeriz.
Ama aynı zamanda hepimiz bir hikayenin içinde yaşıyoruz. Birçokları için coğrafya ne ise, bir Yahudi ya da bu şekilde yaşamayı seçen herhangi biri için tarih odur. Ancak coğrafyanın sınırları var. Hikaye sonsuza kadar devam eder, her şeyi kapsar. Ona ne zaman döneceğiz? Fısıh gecesinde hep birlikte oturup zulmün acısını tadarken, acı otları ısırırken, dişlerimizi matsa denilen yoksulluğun ekmeğine batırırken, özgürlük için dört kadeh şarap içerken, çocuklarımıza ve arkadaşlar hikayemiz mucizevi kurtuluşu anlatıyor.
Dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek bizim elimizde
Bu herhangi bir akşam değil. Biz buyuz. Fısıh hikâyesini hâlâ bu kadar canlı kılan şey nedir? Hepimiz temaları biliyoruz: baskıya karşı özgürlük. Zorbalığa karşı uyum. Ego sevgiye karşı. Yazılı söze karşı kılıç, sözün güçlü bilgeliği. Bu mücadeleler kesinlikle hala hayatta. Küresel meselelere hakim oluyorlar. Kişisel günlük hayatımızın ön saflarında yer alırlar. Hepimizin içinde bizi köleleştiren bir firavun vardır. Kişisel kölelik zincirlerimizin gevşetilmesi ve kırılması gerekiyor.
İşte bu yüzden bu gezegendeki herkes için bu kadar önemli bir hikaye. Çünkü her birimizin bu mesajı alması hayati önem taşıyor: Bu muhteşem yerin Yaratıcısının, gerçekten önemseyen, seni işaret ettiği, yüzüne baktığı ve şöyle dediği hissi: “Hey, küçük insan, bunu sana bırakıyorum. .” Sen. Eğer sen yapmazsan kimse yapmayacak.” Çünkü herhangi bir şeyin düzeltilebilmesinin tek yolu budur; eğer herkes şunu hissederse, “Bu bana bağlı. Bu hikayedeki en önemli figür benim.”
Özgürlüğün, iyileşmenin ve değişimin temel gücünün tek bir fikirde özetlenebileceği ortaya çıktı: Dünyayı değiştirmek ve onu daha iyi bir yer haline getirmek size ve bana kalmış. Ve bu Fısıh Bayramıdır.
Yehuda Teichtal Amerikalı bir Ortodoks hahamdır. Berlin'deki Yahudi Cemaatinin hahamı ve Çabad Yahudi Eğitim Merkezi'nin başkanıdır.
***
Bu metin Berliner Zeitung'un hafta sonu sayısında – her cumartesi kiosk'ta ya da burada abonelik olarak – yayınlandı.
Öne çıkanlar arasında dört bardak şarap içmek, çocukların dört soruyu sorarak anlatıyı tanıtmaları, matsa ekmeği yemeleri ve gece geç saatlere kadar şarkı söylemeleri yer alıyor. Fısıh toplam sekiz gün sürer. Fısıh Bayramı sırasında Yahudilerin filizlenmiş tahıl içeren herhangi bir şeye sahip olmasına veya yemesine izin verilmez. Buna neredeyse tüm ekmekler, makarnalar, kekler ve kurabiyeler dahildir.
Özgürlük için dört bardak şarap
Bayram öncesinde evler Fısıh Bayramı için iyice temizlenir. Fısıh Yahudiler için önemlidir çünkü onların bir ulus olarak doğuşunu kutlar. Fısıh Bayramının evrensel mesajı nedir? Fısıh, bir kişinin dışarı çıktığı zamandır. Sadece Mısır'dan değil. Ama aynı zamanda saklandığı yerden. İç benliğinin saklandığı yerden. Pew Araştırma Merkezi'ne göre bu yıl yaklaşık 10 Yahudi'den 7,5'i Fısıh Sedyesine katılacak. Başka bir bayramı kutlamayan Yahudiler var; Fısıh herkesi masaya getirir. Biz insanlar kimliğin özlemini çekeriz.
Ama aynı zamanda hepimiz bir hikayenin içinde yaşıyoruz. Birçokları için coğrafya ne ise, bir Yahudi ya da bu şekilde yaşamayı seçen herhangi biri için tarih odur. Ancak coğrafyanın sınırları var. Hikaye sonsuza kadar devam eder, her şeyi kapsar. Ona ne zaman döneceğiz? Fısıh gecesinde hep birlikte oturup zulmün acısını tadarken, acı otları ısırırken, dişlerimizi matsa denilen yoksulluğun ekmeğine batırırken, özgürlük için dört kadeh şarap içerken, çocuklarımıza ve arkadaşlar hikayemiz mucizevi kurtuluşu anlatıyor.
Dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek bizim elimizde
Bu herhangi bir akşam değil. Biz buyuz. Fısıh hikâyesini hâlâ bu kadar canlı kılan şey nedir? Hepimiz temaları biliyoruz: baskıya karşı özgürlük. Zorbalığa karşı uyum. Ego sevgiye karşı. Yazılı söze karşı kılıç, sözün güçlü bilgeliği. Bu mücadeleler kesinlikle hala hayatta. Küresel meselelere hakim oluyorlar. Kişisel günlük hayatımızın ön saflarında yer alırlar. Hepimizin içinde bizi köleleştiren bir firavun vardır. Kişisel kölelik zincirlerimizin gevşetilmesi ve kırılması gerekiyor.
İşte bu yüzden bu gezegendeki herkes için bu kadar önemli bir hikaye. Çünkü her birimizin bu mesajı alması hayati önem taşıyor: Bu muhteşem yerin Yaratıcısının, gerçekten önemseyen, seni işaret ettiği, yüzüne baktığı ve şöyle dediği hissi: “Hey, küçük insan, bunu sana bırakıyorum. .” Sen. Eğer sen yapmazsan kimse yapmayacak.” Çünkü herhangi bir şeyin düzeltilebilmesinin tek yolu budur; eğer herkes şunu hissederse, “Bu bana bağlı. Bu hikayedeki en önemli figür benim.”
Özgürlüğün, iyileşmenin ve değişimin temel gücünün tek bir fikirde özetlenebileceği ortaya çıktı: Dünyayı değiştirmek ve onu daha iyi bir yer haline getirmek size ve bana kalmış. Ve bu Fısıh Bayramıdır.
Yehuda Teichtal Amerikalı bir Ortodoks hahamdır. Berlin'deki Yahudi Cemaatinin hahamı ve Çabad Yahudi Eğitim Merkezi'nin başkanıdır.
***
Bu metin Berliner Zeitung'un hafta sonu sayısında – her cumartesi kiosk'ta ya da burada abonelik olarak – yayınlandı.