İngiliz bilim adamı ve gazeteci Amelia Horgan’ın “İşte Kaybolmak” kitabı, hem eski hem de güncel bir soruyu araştırıyor: Çalışmak neden bu kadar çok insanı mutsuz ediyor? Horgan, kolektif huzursuzluğumuza yön veren ekonomik güçleri analiz ediyor. Araştırmasına, iyi ücretli, güvenli ve tatmin edici bir iş bulmanın kolay olması gibi, kapitalizm altındaki çalışmanın ideolojik fantezilerini belirleyerek başlar. Aynı zamanda düşük ücretli ve güvencesiz çalışmanın acımasız gerçekliğini de ortaya koyuyor. Son olarak, güvencesiz işçilerin sömürülmesine karşı yeni dayanışma biçimleri için yalvarıyor.
Stuart Simpson
berlin gazetesi: Kitabınıza neden “İşte Kaybolmak” adını verdiniz?
Amelia Horgan: Kitap, bugün içinde çalıştığımız koşulların izini sürüyor ve bunların nasıl iyileştirilebileceğini inceliyor. İşin bireylere, topluma ve bir bütün olarak gezegene nasıl zarar verdiğiyle ilgileniyorum. Ayrıca çalışma yoluyla veya çalışma sonucunda kaybedilenler. Bireyler için iş, sadece geleneksel “manuel” iş değil, stres ve rahatsızlık anlamına gelir. Kötüleşen ücretler ve çalışma koşulları ve çalışma yapılarındaki yapısal değişiklikler, dayanışmayı zayıflatarak ve bizi daha da izole ederek topluma bir bütün olarak zarar veriyor. Başlık aynı zamanda günümüz işlerinin sıklıkla hissettirdiği duyguya da gönderme yapıyor: Zamanımızın ve duygusal enerjimizin çoğunu işe o kadar harcıyoruz ki kendimizi içinde kaybediyoruz.
Kitabın başında doğal, sabit ve aşılmaz olarak görülenleri, değişken ve aşılabilir olarak ortaya koymayı umduğunuzu yazıyorsunuz. Hangi teorik gelenekten geliyorsunuz?
Eğitimim ağırlıklı olarak feminist teorinin yanı sıra Marksizm ve eleştirel teori üzerineydi. Şu anda siyaset felsefesinde işin nasıl ele alındığı üzerine doktora tezim üzerinde çalışıyorum. Geleneksel yaklaşımlarda neyin eksik olduğunu soruyorum. Bu yüzden kitabın fikri, ana akım liberal söylemin iş hakkında konuşma şeklini incelemekti. Bunun işin gerçekte ne olduğuna karşılık gelip gelmediğini sormak. Ve değilse, neden?
Birleşik Krallık’ta son on yılda sözde ‘sıfır saat’ sözleşmeleri hakkında çok fazla tartışma oldu. Bunlar, işverenlerin çalışılan saat sayısını, günün saatini veya çalışanların işe çağrıldıkları haftanın gününü belirtmediği istihdam ilişkileridir. Bu tür çalışmaların savunucuları, onun “esnekliğini” övüyorlar. Kitabınızda tanımladığınız modern çalışmanın özellikleri bunlar mı?
Evet, özellikle iş sözleşmelerindeki değişiklikler ve güvencesiz istihdamdaki artış ilgimi çekiyor. Ama işin duygusal talepleri gibi daha soyut konular için de. İş hayatımızda giderek daha fazla yer kapladığından, iş ve boş zaman arasındaki çizgi bulanıklaşıyor. Bu, özellikle pandemi sırasında evden çalışanlar için geçerlidir. Ama aynı zamanda insanların boş zamanlarını nasıl geçirdikleri ile de ilgili. Tüm yaşam, bu tür bir “insan sermayesi” içinde kendini ifade etmek için potansiyel bir alan haline geldiğinde, boş zaman ve çalışma arasındaki çizgi sadece bulanıklaşmakla kalmaz, kelimenin tam anlamıyla çöker. Kitabımda şöyle diyerek bu süreci işyerine taşımaya çalışıyorum: Bakın bu, bu belirli ortamda yapılan belirli taleplerden geliyor.
Eleştirilerinizin iki yönü var: Biri, açıkça kötüleşen günümüz çalışma koşullarına yönelik özel bir yorum. Diğeri, kapitalizm altındaki emeğin genel bir eleştirisidir.
Evet, kitapta iki zaman dilimi var. Biri kapitalizm altında çalışmaktır. Diğeri ise neoliberalizmdeki yapısal değişimler çerçevesinde çalışmak. Ev işi gibi ücretsiz işleri bir yana bırakırsak, kapitalizmde temel bir mülkiyet paylaşımı olduğunu biliyoruz. Bazı insanlar üretim araçlarına sahiptir ve diğerleri sahip değildir. Onlara sahip olmayan insanların yaptıkları üzerinde hiçbir kontrolü yoktur. Bu temel ayrım aynı zamanda insanların işleri üzerinde hiçbir kontrole sahip olmadığı anlamına gelir. Bu esaret biçimine maruz kalıyorlar. Tabii ki, herkes bir tür montaj hattı tarafından kontrol edilmiyor. Bununla birlikte, bu temel özgürlük eksikliği, işin kalitesi için bir sınır koymaktadır. Ama başka bir tür esaret daha var. Yani, insanlar çok, çok zengin olmadıkça, hayatta kalabilmek için çalışmak zorundadır. Piyasa ve çalışma için temel olan özgürlük ve haysiyete yönelik bu tecavüzler, bireysel hakların özgürlüğünün standart liberal hesabında görünmüyor. Bence bu oldukça temel bir sorun.
Dubai merkezli İngiliz şirketi P&O kısa süre önce yaklaşık 800 çalışanını işten çıkardı ve şimdi onları daha düşük ücretli işçilerle değiştirmeyi planlıyor. Şirket, sendikalara önceden danışmadığı için para cezasına çarptırılabilir. Bununla birlikte, işten çıkarma ve yeniden işe alma uygulaması Birleşik Krallık’ta yasaldır. Bu bize kitabınızın temaları hakkında ne söylüyor?
P&O durumunda, işçilere işlerinden çıkarken eşlik eden özel güvenlik şirketlerinin görüntüleri de dahil olmak üzere, tanımladığım güç ilişkilerinin buzdağının görünen kısmını görebileceğimizi düşünüyorum. O kadar anormal bir şey olduğunu düşünmüyorum. Batı Avrupa’daki tartışmasız en gerici sendika yasalarına sahip olan Britanya’daki yasal altyapıya uygundur. Ve öncelikle işverenlerin çıkarlarına yönelik bir ekonomik modele tekabül ediyor. Göre Sendika Kongresi İngiltere’deki işçilerin yaklaşık yüzde dokuzu salgın sırasında işten çıkarıldı ve daha sonra işe iade edildi.
Sendikalar ve merkez sol partiler bugünün çalışma dünyasının sorunlarıyla başa çıkabiliyor mu?
Bence sendikal hareketin zayıflığını ciddiye almalıyız. Ama aynı zamanda küçük umut parıltıları da görüyorum. Örneğin pandemi döneminde endüstri ilişkilerinin siyasallaşması çok önemliydi. Sendikalar ve toplumsal hareketler şimdi bunun üzerine inşa edilmeli ve sol ya da potansiyel olarak sol partiler üzerinde baskı kurmalıdır. Kitabımın sendikalar bölümünde 1830’ların Fransa’sına dönüyorum: Her zaman ezici engeller olduğunu göstermek istiyorum. Ama özgürlük için savaşma cesareti, cesareti ve arzusu her zaman vardı.
Son yıllarda solda, diğer ayrımcılık biçimleriyle karşılaştırıldığında maddi konuların göreceli önemi hakkında tekrar tekrar tartışmalar yaşanıyor. Bazen sosyal sınıf, cinsiyet, ırk veya göç durumuna karşı oynandı. İş konusuna bakmak, bu karşıt tartışmaları aşmamıza yardımcı olabilir mi?
Sınıfın standart formülasyonu, cinsiyet veya ırk bunların insanın doğasında var olan kimlikler olduğunu varsayar. Siyaset için soru şudur: Birine mi yoksa diğerine mi odaklanıyorsunuz? Ancak benim görüşüme göre, mesele daha karmaşık. Kimliklerden çok ilişkiler veya süreçlerle ilgilidir. İşyeri, bu ilişkilerin kurulduğu ve sürdürüldüğü önemli bir merkez, bir tür buluşma yeridir. İşçiler işyerinde güçlerini artırmak için örgütlendiklerinde bu onlara yardımcı olabilir. İster daha yüksek ücretlerin uygulanmasında isterse patronun cinsel tacizine direnmede olsun. Ve güçlerini artırmalarına yardımcı olduğunuzda, sadece maaş gibi ekmek ve tereyağı meselelerinde değil, hayatın diğer alanlarında da beklentileri yükselir. Etrafında organize olunacak bir yer olarak işe odaklandığımızda, gerçekliğin daha karmaşık olduğunu görüyoruz. Kimliğin bu farklı yönlerinin nihayetinde o kadar çelişkili olmadığını.
Almanya, İngiltere ile karşılaştırıldığında nasıldır?
Tıpkı ABD’nin Britanya için uyarıcı bir masal olabilmesi gibi, İngiltere de Batı Avrupa’nın diğer bölgeleri için uyarıcı bir masal olabilir. Ekonomimizde ve refah devletimizde gördüğümüz değişiklikler, diğer ülkelerde de benzer değişiklikleri öngörebilir.
Alman okuyucularla yaptığınız tartışmalardan ne kazanmayı umuyorsunuz?
Yakında Berlin’de bir öğrenci derneği ile bir etkinlik planlıyorum. Alman yayıncım yaz aylarında Berlin ve Hamburg’da etkinlikler düzenlemeyi umuyor. Yerel sesleri dört gözle bekliyorum. Bir yandan Almanya’daki çalışma koşullarıyla ilgili olmalı. Öte yandan, iklim hareketiyle de ilgili, yani özellikle İngiliz iklim politikasına kıyasla hareketin militanlığı ve başarılarıyla ilgili. Bahsetmek istediğim bir diğer konu da siyasetin içindeki gençler. Gençlerin sola gittiğini varsayıyoruz. Bu Birleşik Krallık için geçerli, ancak Almanya’nın son genel seçimlerindeki oy kullanma davranışı bunu sorguluyor gibi görünüyor. Almanya’da farklı bir kuşaksal duygu yapısı var mı? İngiltere’deki solun bundan ne öğrenebileceğini düşünmek önemli olacak.
Amelia Horgan: “İşte Kaybolmak: Kapitalizmden Kaçmak”, yayınevi eğrilerinde, baskı kontürlerinde, Viyana, Hamburg. 176 sayfa, 22 euro.
Bu röportaj hakkında herhangi bir geri bildiriminiz var mı? Bize yazın! briefe@Haberler
Stuart Simpson
berlin gazetesi: Kitabınıza neden “İşte Kaybolmak” adını verdiniz?
Amelia Horgan: Kitap, bugün içinde çalıştığımız koşulların izini sürüyor ve bunların nasıl iyileştirilebileceğini inceliyor. İşin bireylere, topluma ve bir bütün olarak gezegene nasıl zarar verdiğiyle ilgileniyorum. Ayrıca çalışma yoluyla veya çalışma sonucunda kaybedilenler. Bireyler için iş, sadece geleneksel “manuel” iş değil, stres ve rahatsızlık anlamına gelir. Kötüleşen ücretler ve çalışma koşulları ve çalışma yapılarındaki yapısal değişiklikler, dayanışmayı zayıflatarak ve bizi daha da izole ederek topluma bir bütün olarak zarar veriyor. Başlık aynı zamanda günümüz işlerinin sıklıkla hissettirdiği duyguya da gönderme yapıyor: Zamanımızın ve duygusal enerjimizin çoğunu işe o kadar harcıyoruz ki kendimizi içinde kaybediyoruz.
Kitabın başında doğal, sabit ve aşılmaz olarak görülenleri, değişken ve aşılabilir olarak ortaya koymayı umduğunuzu yazıyorsunuz. Hangi teorik gelenekten geliyorsunuz?
Eğitimim ağırlıklı olarak feminist teorinin yanı sıra Marksizm ve eleştirel teori üzerineydi. Şu anda siyaset felsefesinde işin nasıl ele alındığı üzerine doktora tezim üzerinde çalışıyorum. Geleneksel yaklaşımlarda neyin eksik olduğunu soruyorum. Bu yüzden kitabın fikri, ana akım liberal söylemin iş hakkında konuşma şeklini incelemekti. Bunun işin gerçekte ne olduğuna karşılık gelip gelmediğini sormak. Ve değilse, neden?
Birleşik Krallık’ta son on yılda sözde ‘sıfır saat’ sözleşmeleri hakkında çok fazla tartışma oldu. Bunlar, işverenlerin çalışılan saat sayısını, günün saatini veya çalışanların işe çağrıldıkları haftanın gününü belirtmediği istihdam ilişkileridir. Bu tür çalışmaların savunucuları, onun “esnekliğini” övüyorlar. Kitabınızda tanımladığınız modern çalışmanın özellikleri bunlar mı?
Evet, özellikle iş sözleşmelerindeki değişiklikler ve güvencesiz istihdamdaki artış ilgimi çekiyor. Ama işin duygusal talepleri gibi daha soyut konular için de. İş hayatımızda giderek daha fazla yer kapladığından, iş ve boş zaman arasındaki çizgi bulanıklaşıyor. Bu, özellikle pandemi sırasında evden çalışanlar için geçerlidir. Ama aynı zamanda insanların boş zamanlarını nasıl geçirdikleri ile de ilgili. Tüm yaşam, bu tür bir “insan sermayesi” içinde kendini ifade etmek için potansiyel bir alan haline geldiğinde, boş zaman ve çalışma arasındaki çizgi sadece bulanıklaşmakla kalmaz, kelimenin tam anlamıyla çöker. Kitabımda şöyle diyerek bu süreci işyerine taşımaya çalışıyorum: Bakın bu, bu belirli ortamda yapılan belirli taleplerden geliyor.
Eleştirilerinizin iki yönü var: Biri, açıkça kötüleşen günümüz çalışma koşullarına yönelik özel bir yorum. Diğeri, kapitalizm altındaki emeğin genel bir eleştirisidir.
Evet, kitapta iki zaman dilimi var. Biri kapitalizm altında çalışmaktır. Diğeri ise neoliberalizmdeki yapısal değişimler çerçevesinde çalışmak. Ev işi gibi ücretsiz işleri bir yana bırakırsak, kapitalizmde temel bir mülkiyet paylaşımı olduğunu biliyoruz. Bazı insanlar üretim araçlarına sahiptir ve diğerleri sahip değildir. Onlara sahip olmayan insanların yaptıkları üzerinde hiçbir kontrolü yoktur. Bu temel ayrım aynı zamanda insanların işleri üzerinde hiçbir kontrole sahip olmadığı anlamına gelir. Bu esaret biçimine maruz kalıyorlar. Tabii ki, herkes bir tür montaj hattı tarafından kontrol edilmiyor. Bununla birlikte, bu temel özgürlük eksikliği, işin kalitesi için bir sınır koymaktadır. Ama başka bir tür esaret daha var. Yani, insanlar çok, çok zengin olmadıkça, hayatta kalabilmek için çalışmak zorundadır. Piyasa ve çalışma için temel olan özgürlük ve haysiyete yönelik bu tecavüzler, bireysel hakların özgürlüğünün standart liberal hesabında görünmüyor. Bence bu oldukça temel bir sorun.
Dubai merkezli İngiliz şirketi P&O kısa süre önce yaklaşık 800 çalışanını işten çıkardı ve şimdi onları daha düşük ücretli işçilerle değiştirmeyi planlıyor. Şirket, sendikalara önceden danışmadığı için para cezasına çarptırılabilir. Bununla birlikte, işten çıkarma ve yeniden işe alma uygulaması Birleşik Krallık’ta yasaldır. Bu bize kitabınızın temaları hakkında ne söylüyor?
P&O durumunda, işçilere işlerinden çıkarken eşlik eden özel güvenlik şirketlerinin görüntüleri de dahil olmak üzere, tanımladığım güç ilişkilerinin buzdağının görünen kısmını görebileceğimizi düşünüyorum. O kadar anormal bir şey olduğunu düşünmüyorum. Batı Avrupa’daki tartışmasız en gerici sendika yasalarına sahip olan Britanya’daki yasal altyapıya uygundur. Ve öncelikle işverenlerin çıkarlarına yönelik bir ekonomik modele tekabül ediyor. Göre Sendika Kongresi İngiltere’deki işçilerin yaklaşık yüzde dokuzu salgın sırasında işten çıkarıldı ve daha sonra işe iade edildi.
Sendikalar ve merkez sol partiler bugünün çalışma dünyasının sorunlarıyla başa çıkabiliyor mu?
Bence sendikal hareketin zayıflığını ciddiye almalıyız. Ama aynı zamanda küçük umut parıltıları da görüyorum. Örneğin pandemi döneminde endüstri ilişkilerinin siyasallaşması çok önemliydi. Sendikalar ve toplumsal hareketler şimdi bunun üzerine inşa edilmeli ve sol ya da potansiyel olarak sol partiler üzerinde baskı kurmalıdır. Kitabımın sendikalar bölümünde 1830’ların Fransa’sına dönüyorum: Her zaman ezici engeller olduğunu göstermek istiyorum. Ama özgürlük için savaşma cesareti, cesareti ve arzusu her zaman vardı.
Son yıllarda solda, diğer ayrımcılık biçimleriyle karşılaştırıldığında maddi konuların göreceli önemi hakkında tekrar tekrar tartışmalar yaşanıyor. Bazen sosyal sınıf, cinsiyet, ırk veya göç durumuna karşı oynandı. İş konusuna bakmak, bu karşıt tartışmaları aşmamıza yardımcı olabilir mi?
Sınıfın standart formülasyonu, cinsiyet veya ırk bunların insanın doğasında var olan kimlikler olduğunu varsayar. Siyaset için soru şudur: Birine mi yoksa diğerine mi odaklanıyorsunuz? Ancak benim görüşüme göre, mesele daha karmaşık. Kimliklerden çok ilişkiler veya süreçlerle ilgilidir. İşyeri, bu ilişkilerin kurulduğu ve sürdürüldüğü önemli bir merkez, bir tür buluşma yeridir. İşçiler işyerinde güçlerini artırmak için örgütlendiklerinde bu onlara yardımcı olabilir. İster daha yüksek ücretlerin uygulanmasında isterse patronun cinsel tacizine direnmede olsun. Ve güçlerini artırmalarına yardımcı olduğunuzda, sadece maaş gibi ekmek ve tereyağı meselelerinde değil, hayatın diğer alanlarında da beklentileri yükselir. Etrafında organize olunacak bir yer olarak işe odaklandığımızda, gerçekliğin daha karmaşık olduğunu görüyoruz. Kimliğin bu farklı yönlerinin nihayetinde o kadar çelişkili olmadığını.
Almanya, İngiltere ile karşılaştırıldığında nasıldır?
Tıpkı ABD’nin Britanya için uyarıcı bir masal olabilmesi gibi, İngiltere de Batı Avrupa’nın diğer bölgeleri için uyarıcı bir masal olabilir. Ekonomimizde ve refah devletimizde gördüğümüz değişiklikler, diğer ülkelerde de benzer değişiklikleri öngörebilir.
Alman okuyucularla yaptığınız tartışmalardan ne kazanmayı umuyorsunuz?
Yakında Berlin’de bir öğrenci derneği ile bir etkinlik planlıyorum. Alman yayıncım yaz aylarında Berlin ve Hamburg’da etkinlikler düzenlemeyi umuyor. Yerel sesleri dört gözle bekliyorum. Bir yandan Almanya’daki çalışma koşullarıyla ilgili olmalı. Öte yandan, iklim hareketiyle de ilgili, yani özellikle İngiliz iklim politikasına kıyasla hareketin militanlığı ve başarılarıyla ilgili. Bahsetmek istediğim bir diğer konu da siyasetin içindeki gençler. Gençlerin sola gittiğini varsayıyoruz. Bu Birleşik Krallık için geçerli, ancak Almanya’nın son genel seçimlerindeki oy kullanma davranışı bunu sorguluyor gibi görünüyor. Almanya’da farklı bir kuşaksal duygu yapısı var mı? İngiltere’deki solun bundan ne öğrenebileceğini düşünmek önemli olacak.
Amelia Horgan: “İşte Kaybolmak: Kapitalizmden Kaçmak”, yayınevi eğrilerinde, baskı kontürlerinde, Viyana, Hamburg. 176 sayfa, 22 euro.
Bu röportaj hakkında herhangi bir geri bildiriminiz var mı? Bize yazın! briefe@Haberler